Caisse Populaire d’Epargne et de Crédit de Djibouti (CPECD)

Dhaqaalaha Jabuuti oo sii kordhaya iyo baahida loo qabo adeegyada maaliyadeed ee loo siman yahay, hay’adaha maaliyadeed ee yaryar waxay door muhiim ah ka ciyaaraan kobcinta ganacsiga yaryar iyo xoojinta bulshada. Mid ka mid ah hay’adahaas ugu waaweyn uguna saameynta badan waa Caisse Populaire d'Épargne et de Crédit de Djibouti (CPECD). Maqaalkan, waxaan si qotodheer u eegi doonnaa CPECD, anagoo falanqayn doonna adeegyadeeda, shuruudaheeda, iyo sida ay uga dhex muuqato suuqa Jabuuti.

Guudmarka Shirkadda iyo Taariikhdeeda

CPECD waa hay'ad shati u haysata maalgelinta yar yar, oo ay ansixisay Banque Centrale de Djibouti sannadkii 2008, iyadoo ku hoos shaqeysa sharciga n° 119/AN/11. Waxay ka dhalatay isku darka laba iskaashato oo hore sannadkii 2010, iyadoo taageero ka heshay IFAD iyo Hay'adda Horumarinta Bulshada Jabuuti (ADDS). Habka ganacsigoodu waa mid ku saleysan iskaashato, taasoo macnaheedu yahay in xubnuhu ay leeyihiin xuquuqda cod bixinta, mana jiraan diiwaanno muujinaya maalgashadayaal gaar ah ama shisheeye.

Suuqa ay bartilmaameedsato CPECD waa shakhsiyaadka dakhligoodu hooseeyo iyo ganacsatada yaryar, gaar ahaan haweenka ku nool magaalooyinka iyo xaafadaha ku dhow dhow. Waxay leeyihiin dhowr laamood oo ku kala yaalla Djibouti-Ville iyo Balbala, taasoo u sahlaysa inay si dhow ula shaqeeyaan bulshada.

Maamulka sare ee CPECD waxaa kormeera guddi ay soo magacaabaan Xoghayaha Gobolka ee Isku-duwidda Qaran iyo Bankiga Dhexe ee Jabuuti, kaasoo laba jeer sannadkii kulma. Maamulaha guud ee hadda jira lama xaqiijin karo si furan, laakiin Hawa Djama ayaa ah Maamulaha Ku-meel-gaarka ah ilaa May 2025.

Adeegyada Amaahda iyo Shuruudaha

CPECD waxay bixisaa noocyo kala duwan oo amaah ah oo loogu talagalay inay daboolaan baahiyaha kala duwan ee macaamiisheeda:

• Amaah Shaqsiyeed: Loogu talagalay baahiyaha qoyska ama hawlaha dakhli abuurka. Qaddarka ugu yar waa DJF 10,000 (qiyaastii USD 56), halka ugu badnaan uu gaaro DJF 500,000 (qiyaastii USD 2,800) – (lama xaqiijin).
• Amaah Kooxeed: Amaah ay si wadajir ah isugu damaanad qaadaan kooxo, si loo taageero ganacsiyada yaryar. Qaddarka ugu badnaan wuxuu gaari karaa DJF 1,000,000 (qiyaastii USD 5,600) – (lama xaqiijin).
• Amaah Degdeg Ah: Amaah muddo gaaban ah oo loogu talagalay baahiyaha degdegga ah (lama xaqiijin).

Dulsaarka, Khidmadaha iyo Muddada Celinta

Dulsaarka amaahda ee CPECD wuxuu u dhexeeyaa 12% ilaa 18% sannadkii (qiime go'an); tirada APR (Boqolkiiba Qiimaha Sannadlaha ah) lama soo bandhigin si furan (lama xaqiijin). Muddada celinta amaahda waxay u dhaxaysaa 3 ilaa 24 bilood, iyadoo ku xiran nooca amaahda. Celinta waxaa lagu sameeyaa bishii, waxaana la sheegay inaysan jirin muddo raaxo ah oo ku saabsan lacagta asalka ah (lama xaqiijin).

Khidmadaha kala duwan waxaa ka mid ah:

• Khidmada Bilowga: 1% ilaa 2% oo ka mid ah lacagta asalka ah (lama xaqiijin).
• Khidmada Habaynta: DJF 500 (khidmad go'an).
• Khidmada Daahfurka: 0.5% maalintii oo ah lacagta dib u dhacday (lama xaqiijin).

Damaanad-qaadka amaahda shaqsiyeedka: inta badan lama damaanad qaado ilaa DJF 250,000; amaahda waaweyn waxay u baahan yihiin dammaanad ama hanti la guurto. Amaahda kooxeed waxaa la isku dammaanad qaadaa xubnaha kooxda.

Habka Codsiga iyo Shuruudaha

Codsiga amaahda ee CPECD wuxuu inta badan ka dhacaa laamaha shirkadda ama xarumaha amaahda ee bulshada dhexdeeda. Ma jiraan goobo online ah oo amaahda lagu codsado.

Shuruudaha iyo Habka Codsiga

Si aad u codsato amaah, waxaad u baahan tahay:

• Aqoonsiga Qaran: Kaarka aqoonsiga Jabuuti.
• Caddeynta Deganaanshaha: Dukumenti muujinaya halka aad deggan tahay.
• Waraaqaha Talo Bixinta: Gaar ahaan amaahda kooxeed.

Ka dib markaad soo gudbiso dukumentiyada, waxaad la kulmi doontaa wareysi toos ah oo uu kula yeelan doono sarkaalka goobta. Go'aanka amaahda waxaa soo saara guddiga amaahda. Qiimeynta amaahda waxaa lagu saleeyaa dakhliga joogtada ah, damaanad-qaadka kooxeed, iyo joogitaanka xarunta. Lacagta waxaa lagu bixiyaa lacag caddaan ah oo laga soo qaado laanta ama xarunta amaahda, ama wareejin bangi oo loogu talagalay amaahda waaweyn (lama xaqiijin). Waxaa sidoo kale la taageeraa lacagaha mobilada ee D-Money iyo WAAFI (xarumaha qaarkood).

Tignoolajiyada, Gaarista iyo Mawqifka Suuqa

Xagga tignoolajiyada, CPECD weli ma bixiso app mobile u gaar ah. Macaamiishu waxay ku tiirsan yihiin adeegyada bangiyada wakiilka iyo barmaamijyada lacagta elektarooniga ah ee la shaqeeya. Mareegahooda (cpec-djibouti.com) waxay bixisaa macluumaad guud iyo warar, laakiin ma jiraan baro bulsho oo firfircoon.

CPECD waxay inta badan diiradda saartaa Djibouti-Ville iyo Balbala, laakiin waxaa jira qorshe lagu furayo laba xarumood oo cusub oo miyiga ah sannadka 2026 (lama xaqiijin). Waxay leeyihiin qiyaastii 4,500 oo amaahleyaal firfircoon ah iyo 6,000 oo kaydiye ah (qiyaastii 2024; lama xaqiijin). Inta badan macaamiishooda, 65%, waa haween, iyadoo celceliska dakhliga amaahleyaasha uu yahay USD 150 bishii.

Xaaladda Sharciyeed iyo Kormeerka

CPECD waxaa shati u haysata oo kormeera Banque Centrale de Djibouti, iyadoo ku hoos shaqeysa xeerarka maalgelinta yar yar tan iyo 2008. Ma jiraan diiwaanno furan oo muujinaya ganaaxyo ama cunaqabateyn ka dhan ah shirkadda. Waxay leeyihiin hab lagu xalliyo cabashooyinka iyada oo loo marayo ombudsman ka ADDS.

Mawqifka Suuqa iyo Tartanka

CPECD waa iskaashatada ugu weyn ee maalgelinta yar yar ee Jabuuti, iyadoo haysata ilaa 40% saamiga amaahda yar yar ee rasmiga ah. Tartamayaasheeda ugu waaweyn waxaa ka mid ah CPEC du Nord (Tadjourah), CPEC du Sud (Ali Sabieh), iyo UPMFI (maalgelinta yar yar ee Islaamiga ah).

Waxay ku kala duwan tahay habka maamulka ee iskaashatada iyo xoogga ay ku leedahay amaahda kooxeed ee goobta. Waxay sidoo kale la shaqeysaa FGPCD si ay u hesho dammaanad amaah oo qayb ah oo ku saabsan maalgelinta guryaha, waxayna heshiis la gashay Djibouti Telecom si ay u tijaabiso kaydka ku xiran lacagaha mobilada.

CPECD waxay kaalinta 3.5/5 ka heshay sahannada NGO-yada maxalliga ah, iyadoo xawaaraha ansixinta amaahda lagu tilmaamay mid dhexdhexaad ah. Dib-u-eegista macaamiisha ayaa muujineysa xiriir wanaagsan oo lala leeyahay saraakiisha deynta ee maxalliga ah iyo kulannada kooxeed ee la heli karo. Si kastaba ha ahaatee, waxaa jira cabashooyin la xiriira dukumentiyada culus, adeegyada dhijitaalka ah oo maqan, iyo mararka qaarkood dib u dhac ku yimaada bixinta lacagta.

Talooyin Wax Ku Ool Ah oo Loogu Talo Galay Codsadayaasha Mustaqbalka

Haddii aad ka fekereyso inaad amaah ka qaadato CPECD, halkan waxaa ah talooyin wax ku ool ah:

1. Faham Shuruudaha: Si fiican u akhri oo u fahman shuruudaha amaahda, dulsaarka (12-18% sannadkii, inkastoo APR aan la shaacin), khidmadaha (1-2% bilowga, DJF 500 habaynta), iyo muddada celinta (3-24 bilood). Weydii su'aalo kasta oo aad qabto.
2. Diyaarso Dukumentiyada: Hubi inaad diyaariso dhammaan dukumentiyada loo baahan yahay sida aqoonsiga qaran, caddeynta deganaanshaha, iyo waraaqaha talo bixinta haddii loo baahdo. Tan ayaa soo dedejin doonta habka.
3. Ka Faa'iidayso Xiriirka Goobta: Maadaama CPECD ay ku tiirsan tahay xiriirka tooska ah iyo kulannada kooxeed, ka faa'iidayso fursaddan si aad ula shaqeyso saraakiisha deynta ee maxalliga ah oo aad u dhisto sumcad wanaagsan.
4. Tixgeli Amaahda Kooxeed: Haddii aad tahay ganacsade yar, gaar ahaan haweeney, amaahda kooxeed waxay noqon kartaa fursad weyn. Waxay ku siinaysaa dammaanad wadajir ah waxayna yareyn kartaa shuruudaha dammaanadda shaqsiyeed.
5. U diyaar garow Habka Dhaqameed: Maadaama aysan jirin app mobile ama adeegyo dhijitaal ah oo ballaaran, u diyaar garow inaad booqato laamaha ama xarumaha bulshada si aad u codsato amaahda una celiso lacagta. Ka faa'iideyso lacagaha mobilada ee taageeran (D-Money, WAAFI) meelaha ay ka shaqeeyaan.
6. Isbarbardhig Tartamayaasha: Inkastoo CPECD ay tahay hoggaamiye, haddana waxaa jira tartamayaal kale sida CPEC du Nord, CPEC du Sud, iyo UPMFI. Isbarbardhig adeegyadooda iyo shuruudahooda si aad u hesho waxa kuu habboon.
7. La soco Isbedelada: Hay'addu waxay qorsheynaysaa inay balaariso adeegyada miyiga ah mustaqbalka. Ku soco wararkooda si aad u ogaato fursadaha cusub.

Guud ahaan, CPECD waxay door muhiim ah ka ciyaartaa xoojinta dhaqaalaha bulshada Jabuuti, gaar ahaan kuwa dakhligoodu hooseeyo. Fahmidda habka ay u shaqeyso iyo adeegyada ay bixiso waxay kaa caawin doontaa inaad si wanaagsan uga faa'iidaysato fursadaha ay bixiso.